Чӑваш филологийӗпе культура факультечӗн 11-08 ушкӑн студенчӗ Макаров В. Пенза хулинче ал виҫипе ирттерекен ӑмӑртура 1-мӗш вырӑна ҫӗнсе илчӗ. Ҫӗнтерӳҫӗ дипломпа университета таврӑнчӗ.
Саламлатпӑр!
2008 ҫулхи чӳкӗн 1-мӗшӗнче чӑваш тата танлаштаруллӑ литература пӗлӗвӗн кафедрин доценчӗ, Раҫҫей ҫыравҫисен союзӗн членӗ тата ЧНК вице-президенчӗ Валентин Александрович Абрамов 50 ҫул тултарать. Эпир, факультет ӗҫченӗсем, юратнӑ ӗҫтешӗмӗре ҫак паллӑ уяв ячӗпе пӗтӗм чун-чӗререн саламлатпӑр. Валентин Александрович, сирӗн ҫӑмӑл мар, анчах пархатарлӑ ӗҫӗрте малашне те пысӑк ҫитӗнӳсем тума ҫӳлти Турӑ яланах пулӑшса пытӑр. Ҫирӗп вӑйхалпа иксӗлми ӑнтӑлу сунатпӑр сире. Пултаруллӑ та маттур студентсем эсир вулакан лекцисене пӗр сиктерми ҫӳреччӗр, сирӗнпе пӗрле пурнӑҫа тӗрлӗ енлӗ хаклама вӗренччӗр. Вӑрӑм ӗмӗрлӗ пулӑр!
| ЮПА | 23 |
2008 ҫулхи юпан 27-мӗшӗнче чӑваш тата танлаштаруллӑ литература пӗлӗвӗн кафедрин доценчӗ Валентина Георгиевна Николаева черетлӗ ҫуралнӑ кунне паллӑ тӑвать. Чун-чӗре тасалӑхӗпе, кӑмӑл-туйӑмсен ҫепӗҫлӗхӗпе сире ҫуралнӑ кун ячӗпе ӑшшӑн саламлатпӑр, ҫутӑ телейпе мал ӗмӗтлӗ ӑраскал сунатпӑр. Сывлӑхӑр ҫирӗп пултӑр, вӑрӑм ӗмӗр сукмакӗпе йывӑрлӑха туймасӑр, вӗсене ҫӗнтерсе малалла та ҫирӗппӗн утӑмлама, ҫемье ӑшшипе килӗшӗве упрама нихҫан сӳнми ӑшпиллӗхпе пархатарлӑх сунатпӑр.
Ялан Эсир хевтеллӗ пулӑр,
Телей ҫеҫ кӳтӗрччӗ кун-ҫулӑр.
Пучахлӑ тырӑ пуссипе
Тулли Алтӑр курки – Сире!
Саламласа факультет ӗҫченӗсем.
<p>2008 ҫулхи юпан 21-22-мӗшӗсенче Ижевск хулинче Удмурт патшалӑх университетӗнче «Диалекты и история пермских языков во взаимодействии с другими языками» ятлӑ халӑхсем хушшинчи XII симпозиум иртрӗ. Симозиума И.В. Тараканов филологи наукисен тухтӑрӗ 80 ҫул тултарнине халаланӑ. Ҫак пысӑк конференцире Раҫҫейри аслӑ пӗлӳ паракан шкулсенчен тата Раҫҫей тулашӗнчен килнӗ хӑнасем хутшӑнчӗҫ. Чӑваш патшалӑх университетӗнчен В.Г. Родионов профессор «К истории возникновения и утверждения этнонимов бигер, чуваш и бесермян» темӑпа тухса калаҫрӗ.</p>
<p>Симпозиумра тӗрлӗ халӑхсем хушшинчи литература тата чӗлхе ыйтӑвӗсене сӳтсе явнӑ.</p>
Мӑкшӑ Республикинчи Ардатов районне кӗрекен Баево ялӗнче нумай пулмасть Степан Эрьзя скульптора асӑнса чупу иртрӗ. Ӑмӑртура Мӑкшӑ, Тутар тата Чӑваш Республкинчи спортсменсем тупӑшрӗҫ.
Степан Эрьзя Улатӑр тӑрӑхӗнче ҫитӗнче ӳснӗ, ҫавна май улатӑрсем ку чупӑва яланах хутшӑнаҫҫӗ. Хальхинче Игорь Куделькинпа (чукун ҫул транспорт техникумӗнче вӗренет) Анастасия Блохинцева (вырӑнти ЧПУ филиалӗнче ӑс пухать) тата Константин Блохинцев («Атӑлинҫеҫыхӑну» уйрӑмӗнче тӑрӑшать) кайрӗҫ. Ку ӑмӑртурӑва вӗсем малтан та хутшӑннӑ, пӗрремеш вырӑнсем йышӑннӑ. Шел, хыпар ҫӑлкуҫӗ кӑҫалхи пӗтӗмлетӳсене пӗлтермест.
Аслисен 10 ҫухрӑм, ҫамрӑксен вара виҫҫӗ ҫурӑ чупмалла пулнӑ.
Халь пурте тенӗ пекех Адюков юрӑҫа пӗлеҫҫӗ. ХХ ӗмӗрти чӑваш культуринче ун евӗрлӗ хушаматлӑ тата тепӗр пултаруллӑ ҫын пурччӗ. Вӑл — халӑх сӑмахлӑхӗн хастар тӗпчевҫи тата ӑста преподаватель Иван Ильич Одюков профессорччӗ. Чунӗпе-сӑнӗпе илемлӗ те килӗшӳллӗ ҫынччӗ. Унра ыр кӑмӑллӑх тапса тӑратчӗ. Вӑл 40-мӗш ҫулсенче вӑрҫӑ вучӗ витӗр тухнӑ, Ленинграда хӳтӗлесе йывӑр аманнӑ, Тухӑҫ Европӑна фашизмран хӑтарма хутшӑннӑ. Ҫӗнетӳ хумӗпе университетра чӑваш филологийӗпе культурин факультечӗ ҫуралсан Иван Ильич ун сӑпкине сиктерекенсенчен пӗри пулчӗ.
Мӗн тӑвӑн, пӗр шелсӗр вилӗм никама та хӗрхенмест – 1995 ҫулта вӑл пирӗн юратнӑ вӗрентекенӗмӗре, ӑсчахӑмӑра ӗмӗрлӗхех уйӑрса кайрӗ...
Тӗлӗнмелле, ҫак эрнере эп унпа калаҫнӑнах, ун сӑмахне илтнӗнех туйрӑм. Мӗн тери савӑнӑҫ! И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн издательствинче И.И.Одюковӑн «Суйласа илнӗ ӗҫсем» хулӑн кӗнеки (648 стр.) пичетленсе тухрӗ. Ӑна ӑсчах ҫуралнӑранпа 85 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Чӑваш чӗлхин 17 томлӑ словарӗн авторне, тӑван чӗлхе пӗлӗвӗн ӑслӑлӑх никӗсне хывнӑ Н.И. Ашмарина (1870 – 1933) халалласа юпа уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх университетӗнче VΙ хут «Ашмарин вулавӗ» иртрӗ. Маларах вӑл ҫулленех пулатчӗ, халӗ ӑна икӗ ҫулта пӗрре йӗркелеҫҫӗ. Шайӗ сумлӑ — Пӗтӗм Раҫҫейри ӑслӑхпа ӗҫлӗх конференцийӗ. Чӑнах та, республика тулашӗнчен килнӗ ӑсчахсем вулавра сахал мар пулчӗҫ. Пӗрлехи лару хыҫҫӑн ҫакӑн пек секцисемпе ҫум секцисене пайланса
ӗҫлерӗҫ:
- «Раҫҫей Федерацийӗнчи халӑхсен литература теорийӗпе историйӗ»;
- «Пӗтӗмӗшле чӗлхе пӗлӗвӗн ҫивӗч ыйтӑвӗсем»;
- «Чӗлхепе литературӑна вӗрентмелли меслетлӗх»;
- «Философин, культурологин тата общество историйӗн ыйтӑвӗсем» т.ыт.те.
Студентсемпе шкул ачисен доклачӗ-хыпарне итлеме ятарлӑ секци йӗркеленӗ.
Конференцире интересли, усӑлли, чуна пӑлхатаканни сахал мар пулчӗ. «Ашмарин вулавӗн» черетлӗ VΙΙ конференцийӗ 2010 ҫулхи юпара пулӗ. Унта сирӗн доклада та хапӑл тӑвӗҫ.
Чӑваш филологийӗпе культура факультетӗнче ЧР тава тивӗҫлӗ учителӗ З.К. Яковлева доцент ертсе пыракан «Сипет» фольклор ансамблӗ ҫамрӑк сасӑсемпе пуянланчӗ: Иванов Дмитрий, Колдашова Фарида, Медведева Анастасия, Яковлева Лариса тата Кузьмина Вероника хаваспах тӑван халӑх пуянлӑхне, юрри-кӗввине анлӑрах ӑша хывма килӗшрӗҫ.
Аслӑ курссем кӗҫӗннисене кӑмӑлпах Чӑваш тумне тӑхӑнтарса хӑйсен йышне йышӑнчӗҫ.
Авӑн уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Чӑваш филологийӗпе культура факультетӗнче пысӑк уяв иртрӗ. Ку уяв пӗрремӗш курсри студентсен йышне кӗнипе ҫыхӑннӑ. Пӗрремӗш курсемшӗн ҫеҫ мар, факультетшӑн та пысӑк савӑнӑҫ пулса тӑчӗ. Концерта Еленӑпа Татьяна Оливановӑсем ертсе пычӗҫ. Уяв ячӗпе пурне те Чӑваш филологийӗпе культура факультечӗн деканӗ Родионов В.Г. саламларӗ. «Чӑваш халӑхне тата унӑн культурине упраса хӑварасси, пирӗнтен, ЧФКФ студенчӗсемпе вӗрентекенӗсенчен нумай килет», — терӗ Виталий Григорьевич. Ҫак шухӑша пурте ырларӗҫ. Уявра Инди ҫамрӑкӗ, медфак студенчӗ илемлӗ чӑвашла юрӑсем шӑрантарчӗ. Пӗрремӗш курссене ЧПУн проректорӗ Викторов О.Н., Шупашкар хулин администраци пуҫлӑхӗн ҫумӗ Исаев Ю.Н. саламларӗҫ. Каярах пӗрремӗш курссене аслӑрах курссенче вӗренекен студентчӗсем хӑйсен пултаруллӑхӗпе савӑнтарчӗҫ.
Авӑн уйӑхӗн 14-мӗшӗ. 8 сехет ирхине. Юханшыв портӗнче чӑваш филологийӗпе культура факультечӗн ӗҫченӗсем пухӑннӑ. Тӗллевӗ пӗрре — паян Мари республикин Юрино салинче вырнаҫнӑ Шерементьев графӑн керменне ҫитсе курасси. Акӑ, 9 сехетре ушкӑн «Москва» пӑрахут ҫине ларса ҫула тухать. Ӑмӑр ҫанталӑк ҫуталнӑн туйӑнать экскурсие пуҫтарӑннисене. Ҫула тухни тӑватӑ сехетрен аякранах илемлӗ кермен курӑнса каять. Ҫак вырӑна 1812 ҫулта отставкӑри генерал Василий Сергеевич Шерементьев туянать, кермене вара 1880 ҫулта лартма пуҫланӑ. Нумай укҫа-тенкӗ тӑкакласа ҫӗкленӗ кермен паян Атӑл тӑрӑхӗнчи пӗртен-пӗр замок шутланать, ӑна патшалӑх шучӗпе упраса тӑраҫҫӗ. Шел пулин те, совет саманинче ҫаратса пӗтернӗ кермене паян туллин реставрацилеймен-ха. Кунта пулса курни ЧФКФ ӗҫченӗсене питӗ кӑмӑла кайрӗ.
-0.7 °C